Print Friendly, PDF & Email

Somuncu Baba Türbesi ve Camii

Malatya’nın Darende ilçesinin Zaviye Mahallesi’nde bulunan Somuncu Baba Türbesi, Somuncu Baba Camii ve Balıklı Göl ile bir arada bulunur. Türbede yapım tarihine ait bilgi bulunmamakla birlikte caminin minaresi 1686 tarihlidir. Caminin ortasında türbe bulunmakta ve onun içerisinde de Cumhuriyet devri ahşap işçiliği ile yapılmış bir sanduka yer almaktadır. Türbeyi içinde muhafaza eden Şeyh Hamit-i Veli Zaviyesi’ne ait olan caminin yıkılması ile yerine bugünkü taş ve ahşap malzemeden inşa edilen cami yapılmıştır. Caminin güney yönünde dikdörtgen bir oda vardır. Bugün kütüphane olarak kullanılmaktadır. Türbe içinde taş mimarili kabirler bulunmaktadır. Ayrıca caminin bodrum katında, Somuncu Baba Müzesi bulunmaktadır.

Kaynak: Malatya Valiliği Yayını, Malatya Kent Rehberi, İstanbul 2013, Baskı: Seçil Ofset

Kimdir?

Şeyh Hamid-i Velî Somuncu Baba (k.s.). Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba Hazretleri’nin asıl adı Hamid Hamidüddin’dir. Kaynaklarda “Hamid-i Veli”, “Şeyh Hamid-i Veli”, “Hamidüddin-i Veli”, “Hamid Hamidüddin-i Veli” ve “SomuncuBaba” isimleriyle geçmektedir. 1331 yılında Kayseri’nin Akçakaya köyünde doğmuştur. Horasan erenlerinden Şemseddin Musa Kayseri’nin oğludur. Osmanlı Padişahı Yıldırım Beyazıt Han zamanında yaşayan Hamidi Veli Hazretleri, 24. kuşaktan Peygamber Efendimiz (sav)’in neslinden gelmektedir yani Seyyid’dir. İlk eğitimini babasından almış daha sonra ilim alanındaki çalışmalarını Şam, Tebriz, Hoy ve Erdebil’de sürdürmüştür. Bayezid-i Bistâmi’nin ruhâniyetinden istifâde etmiş ve Alaaddîn-i Erdebilî’den icâzet almıştır.

Bursa Yılları ve Ulu Cami

İrşad vazifesi için Anadolu’ya dönen Şeyh Hamidi Veli Osmanlı Devleti’nin pây-i tahtı Bursa’da yaşadığı yıllarda manevi kimliğini gizleyerek talebelerinin eğitimi ile meşgul olmuştur. Bursa’da çilehanesinin yanında yaptırdığı ekmek fırınında, somun pişirip çarşı pazar dolaşarak “Somunlar Müminler” nidâsıyla insanlara somun dağıtmıştır. Bu sebeple halk arasında “Somuncu Baba” lâkabıyla anılmıştır. Somuncu Baba Fırını günümüzde Bursa Osmangazi Belediyesi tarafından restore edilerek ziayretçilere açılmıştır.

Yıldırım Bayezid Han’ın Niğbolu zaferine şükür nişânesi olarak yaptırdığı Bursa Ulu Camii’nin açılış hutbesini okuma görevi kendisine verilen Emir Sultan’ın “Zamanın kutbu aramızda iken hutbeyi onun okuması uygundur” sözü üzerine hutbeyi Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri okumuş, hutbede Fâtiha Suresini yedi farklı şekilde yorumlamıştır. Şeyhülislam Molla Fenâri hutbeden etkilenerek Fatiha Suresi tefsirini kaleme almıştır. Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri şöhretten ve cemaatin teveccühünden sakındığı için talebeleriyle birlikte Bursa’dan ayrılarak Aksaray’a gelmiştir. Hacı Bayram-ı Veli Hazretlerini dîni ve dünyevi ilimlerde yetiştirerek irşâd vazifesi ile Ankara’ya görevlendirmiştir.

Çocukları ve Nesli

Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri’nin Yusuf Hakiki, Halil Taybî ve M. Said Taybî adında üç oğlu, Mahmude adlı bir kızı olduğu bilinmektedir. Yusuf Hakiki, Aksaray’da kalarak burada hizmetlerde bulunmuş ve Aksaray’da vefat etmiştir. Diğer oğlu Halil Taybi, hacdan döndükten sonra babası ile birlikte Darende’ye yerleşmiştir. Diğer çocukları hakkında kayıtlarda pek fazla bilgi geçmemektedir.

Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri’nin nesli her iki oğlu vasıtasıyla hem Darende’de hem de Aksaray’da günümüze kadar devam etmiştir. Bu nesilden büyük devlet adamları, âlim ve fâzıl zatlar yetişmiştir. 20.Asrın tanınmış simalarından mutasavvıf ve divan şâiri Es-Seyyid Osman Hulusi Efendi de bunlardan bir tanesidir.

Vefâtı ve Türbesi

Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri, 1412 yılında Darende’de ebedi âleme göç etmiştir. Cenâze namazını Hacı Bayram-ı Veli Hazretleri kıldırmış ve halvethanesinin bulunduğu mekâna defnedilmiştir. Kabri şerifleri, misk ü amber kokulu, Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba Türbesi’nde, cevizden oyma sanduka içerisindedir.

Somuncu Baba Türbesi ve Külliyesi

Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba Türbesi ve Külliyesi: her yıl binlerce yerli ve yabancı misafir tarafından ziyaret edilen nadide bir mekândır. Somuncu Baba Türbesi’nin bulunduğu 600 yıllık cami 14. yüzyıl tarihi eserlerindendir. İlk olarak 1596 yılında onarılmıştır. Minaresi, Şeyh Hamid-i Veli neslinden Abidin Paşa tarafından 1685 yılında yaptırılmıştır.

Külliye, 1990-2000 yılları arasında Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün izni ile Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi Vakfı tarafından restore edilmiştir. 2009-2013 yılları arasında yapılan restorasyon çalışmaları ile Külliye haline dönüştürülen, manevi havası ve dikkat çeken mimari özellikleri ile ziyaretçilerini etkileyen bu güzel mekanda; Somuncu Baba Türbesi, Hulusi Efendi Haziresi, Yeni Cami Bölümü, Somuncu Baba Tanıtım Merkezi Müzesi, Şeyh Hamid-i Veli Kütüphanesi, Balıklı Kuyular ve Balıklı Havuz, Hamidiye Çarşısı, Kudret Havuzu, Çilehane ve Mesire Alanları bulunmaktadır.

Kaynak: http://www.somuncubabaturbesi.com/

Gezi Notları

Malatya Darende ilçesindedir. Rahat ulaşımınız için konumu yazımızda paylaştık. Somuncu Baba Türbesi ve Cami ile önündeki havuzu ile mükemmel bir görünüm ve huzuru veriyor. Yıllar içerisinde birçok çevre düzenlemesi yapılmış ve ziyaretçilerin güzel vakit geçireceği ortamlar oluşturulmuştur. Akarsuyu, Kayaların içindenden çıkan ve içine girebileceğiniz buz gibi suyu olan havuzu ile bolca yürüyüş yolu bulunmaktadır. Su değirmeni ile açık kapalı mesire alanları bulunmaktadır. Kanyon, yürüyüş yolları, camii, türbe ve çevresi ile tuvaletleri dahil hertarafı tertemiz ve bakımlıdır. Mutlaka ziyaret edilmesi gereken bir mekan olup, Tarçınlı Somuncu Baba ekmeğini almayı unutmayın. Otopark alanı ve restoranları mevcut. Kısmen ve genelde engelli vatandaşlarımızın gezmesine uygun. Tekrar ifade etmek isterim ki es geçilmeycek güzellikte ve huzur dolu bir mekan. Mutlaka ziyaret edin.